Arbeidstijdenwet

Werken in de zorg kost energie, zowel fysiek als mentaal. Daarom zijn er regels voor hoe lang iemand per dag mag werken en wanneer iemand recht heeft op pauze. Deze regels zijn opgenomen in de Arbeidstijdenwet (ATW).

Het doel van de ATW is het zorgen voor de veiligheid, gezondheid en het welzijn van werknemers. Daarnaast heeft de ATW als bijkomend doel om het voor werknemers makkelijk te maken om werk te combineren met hun privéleven.

Wanneer geldt de ATW?

In principe geldt de ATW zodra je voor een werkgever werkt. Dus ook als je stagiair, uitzendkracht of gedetacheerd bent. Hier zijn wel een aantal uitzonderingen op. Verdien je bijvoorbeeld drie keer het minimumloon of meer? Dan geldt de wet niet. Behalve als je nachtdiensten draait of risicovol werk verricht. Ook als zelfstandige geldt de ATW in beginsel niet. Maar ook hier geldt de uitzondering voor zelfstandigen die risicovol werk uitvoeren. Voor vrijwilligers vanaf 18 jaar of ouder geldt de ATW ook niet. Vrijwilligers van 16 of 17 jaar mogen geen arbeid verrichten tussen 23.00 uur en 06.00 uur. Voor de jongste vrijwilligers, van 15 jaar en jonger, gelden dezelfde regels als voor betaalde arbeid.

Onderwerpen uit de ATW zijn:

• Maximum werktijden
• Minimale rusttijden
• Pauzes
• Nachtdiensten
• Zondagarbeid
• Bereikbaarheidsdiensten
• Leeftijdsgrens verplichte nachtdiensten
• Onvoorziene omstandigheden
• Werk en zwangerschap
• Consignatie

Voor de meeste onderwerpen zijn er duidelijke kaders gesteld. Maar er kunnen over bepaalde onderwerpen ook uitzonderingen gemaakt worden, denk aan leeftijdsgrenzen en bij zwangerschap.

Rol van de planner

Als planner is het belangrijk om bij het maken van het personeelsrooster rekening te houden met de Arbeidstijdenwet. Wel moeten medewerkers er zelf op letten dat de wettelijke regels over arbeids- en rusttijden worden nageleefd. Als de medewerker het vermoeden heeft dat de Arbeidstijdenwet wordt overtreden, dan kan hij of zij de werkgever hierop aanspreken. Ook is het mogelijk dat de medewerker de ondernemingsraad raadpleegt of informeert.

Vaak is er veel mogelijk in overleg met het team. Zo is het bijvoorbeeld wettelijk verplicht om eens in de zoveel tijd op de zondag te werken. Maar het kan natuurlijk zo zijn dat er medewerkers juist graag deze diensten werken. Dat geeft anderen de mogelijkheid om vaker vrij te zijn op de zondag.